De leeswereld van Lies Scheerlinck

Iedere ochtend gaat Lies Scheerlinck wandelen langs de Leie. Een paar duizend kilometer heeft ze daar al gewandeld, en altijd is haar hond mee. De wandeling eindigt op het marktplein van Deinze, nabij de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Dan duwt Lies de sleutel in het slot van haar boekhandel, Letters & Co, streelt met de linkerhand over de kaft van de opeengestapelde boeken en maalt achter de toonbank de bonen fijn. Met beide handen om een mok cappuccino ziet ze Tom Lanoye liggen, met naast hem Wieringa en Terrin, en verderop Kluun en Claudel en Cognetti. En dan, ja, is Lies content.
 

'Zeven jaar geleden werd ik veertig jaar', zegt ze, in het atelier boven de winkel. Omgeven door dozen, boeken en een levensgroot kartonnen bord van Karl Ove Knausgård. 'Die verjaardag was een kantelpunt. Even voordien stierf mijn zus en besefte ik hoe kort en broos dit leven is. Plots was alles relatief, ook mijn job. Ik kon er niet meer in doorgroeien, niet verder evolueren. En toegegeven, een bedrijfswagen, een laptop en een smartphone: is dat het dan? Ik wilde mijn geest voeden en me omringen met schoonheid. Met dat wat telt. Hoe ik dat zou doen, lag voor de hand. Daarvoor moeten we terug naar mijn jeugd.'

'Als kind wilde ik overal winkeltje spelen. Hoewel, als kind? Ik was bijna veertien jaar en bouwde nog altijd winkels in huis, tot moeder zei: 'Euh Lies, is het niet tijd om daar stillekesaan mee op te houden?' (lacht) Dat deed ik, maar in gedachten bleef de winkel voortbestaan, als een droom. Net zoals ook boeken altijd in gedachten aanwezig waren. Ook die hebben mijn leven mee vormgegeven. ’s Ochtends wandel ik met Pippa niet enkel langs de Leie, ik wandel ook in mijn hoofd, bots op verhalen, maar schrijf die nooit op. Ik heb in gedachten al duizend boeken geschreven. 

'Mijn vader en moeder baatten hun hele leven een platen- en elektriciteitswinkel. Jawel, de eerste platenwinkel van Deinze. Moeder stond aan de toonbank terwijl vader elektrische installaties verkocht aan bedrijven. Hij is ook de man die hier als eerste kerstverlichting op de markt bracht. En daar zijn we trots op.' (lacht) Vader Scheerlinck was en is niet het soort man dat ’s avonds in z’n atelier eenzaam met een soldeerbout een transistor reanimeert. Of tegen middernacht nog metalen staven verbindt en met het felle laslicht de buurt verlicht. Neen, ’s avonds neemt vader nog altijd een boek en kruipt in de boekenkast. Jawel, ìn de kast. 'Beeld het je in', zegt Lies. 'Een lange wandkast met bovenin allemaal boeken en daaronder een ingewerkte ligbank met een leeslamp, en daar nog eens onder een chauffage. Daar kroop hij in en las boeken over de Eerste- en Tweede Wereldoorlog en werk van Jef Geeraerts. Dat is het beeld dat ik nog altijd van hem heb: lezend. Dat beeld verschilt niet erg van dat van moeder. Ook zij las veel. Ze las ook voor, iedere avond.'

'Lezen is altijd een rode draad gebleven. Schrijven ook. Ik schreef als kind veel brieven en vind ’s avonds soms briefjes onder mijn hoofdkussen, of gewoon op het aanrecht, in de gang, in het toilet, dan volg ik een soort geschreven parcours door het huis. Allemaal geschreven door mijn dochter. Misschien hebben boeken dezelfde, spannende uitwerking op haar zoals ze die op mij hadden en hebben. Mijn leven voelt aan als een boek, een aaneenschakeling van verhalen, van hoofdstukken, met toeval, met plotse wendingen, nooit wetend wat er morgen gebeurt, niet wetend wat de volgende pagina brengt. De boekenkast van mijn ouders brak, zonder het te weten, mijn wereld open.'

'Die kast bevatte in hoofdzaak Nederlandstalige auteurs. Dus las ik Thea Beckman en Jan Terlouw en verloor mijn hart aan Madelief, het hoofdpersonage van de gelijknamige verhalenreeks van Guus Kuijer. Ik kon me vinden in Madelief, als kind. Later wilde ik naar het rits, of naar het conservatorium, om me uit te drukken in de taal die me in boeken werd aangereikt. Maar ik vertrok als uitwisselingsstudente naar Japan en belde van daaruit naar mijn ouders: 'Schrijf mij maar in aan de universiteit. Ik word Japanologe!' (lacht) En ik ben het nog altijd.'

We zeggen Knausgård gedag, schuiven de pancarte opzij en gaan de trap af naar beneden. In de winkel zit een oudere man met een kaal hoofd. Hij houdt een loep vast en leest een boekje dat net in zijn hand past. De winkel geurt naar verse koffie en nieuwe boeken. Een vrouw vraagt zich af welk boek past bij een jongetje dat nooit leest. En na tien minuten dubben weet een man welke prent te kiezen. Lies neemt plaats achter de toonbank en kijkt naar haar winkel. De dag is bijna om. Thuis zal ze lezen, dat doet ze iedere avond. En morgenochtend wacht een wandeling langs de Leie, de sleutel in het slot, de hand op de kaft en de warmte van cappuccino.