Een dag in het leven van... vormgever Kris Demey

8.30 uur - 'Ik maak zoals altijd een to-dolijst op papier. Niets bevredigender dan een item te kunnen afstrepen! Soms ziet mijn dag er vijftien minuten later wel al helemaal anders uit omdat er een spoedopdracht binnenkomt. Meestal werk ik simultaan aan zo’n vier tot zes boeken en maak ik zo’n 30 à 40 covers per jaar. Dat betekent dat ik er tijdens mijn carrière - ik ben al 25 jaar bezig - al meer dan 1000 heb ontworpen. Het gaat van romans, over kunstboeken tot prentenboeken voor kinderen. Soms ontwerp ik enkel de cover, soms ook het binnenwerk.'

'Hoe ik mijn job zou omschrijven? Ik zorg voor de cement tussen tekst en illustraties. Mijn inbreng zorgt dat het geheel een stevige muur wordt, in plaats van een stapel losse stenen.'

9.00 uur - 'Een telefoontje van uitgeverij Lannoo. Over een paar weken verschijnen de aanbiedingsfolders waarin de zomerboeken worden aangekondigd. Lannoo vraagt me of ik de cover voor een nieuw boek wil ontwerpen. Het boek zelf is nog niet geschreven, maar de cover moet in de folder. Ze zullen me een A4 met een korte samenvatting bezorgen.'

'Ik aanvaard de opdracht, ook al is mijn agenda voor de komende weken al goed gevuld. Dat ik zo gemakkelijk te enthousiasmeren ben, is tegelijkertijd mijn grootste kwaliteit en gebrek. Een blik op mijn agenda leidt dus wel eens tot paniek.'

'Op basis van de input van de uitgeverij doe ik veldwerk. Ik probeer zoveel mogelijk info te verzamelen. Hoe zag de omgeving er uit in de tijd dat het verhaal zich afspeelt? Welke kleren droeg men? Met die informatie begin ik te associëren tot ik een verrassend en tegelijkertijd veelzeggend beeld vind. Ik vergelijk het wel eens met een filmaffiche. Die moet je ook op het juiste been zetten qua sfeer. Is het een grappige film of is het horror? Daarnaast moet ze de kijker, en bij uitbreiding de lezer prikkelen door precies genoeg, maar nog niet alles te verklappen.'

'Een goed voorbeeld is de cover van IJzerkop van Jean-Claude van Rijckeghem, een historische roman over een meisje dat wil aansluiten bij het leger van Napoleon, uitgegeven bij Querido. In die cover zitten verschillende verhaalelementen die je tijdens het lezen van het boek gaandeweg herkent. Zo vond ik een afbeelding van de helm waarover Van Rijckeghem schrijft op de website van een museum in Groot-Brittannië. Die helm fotoshopte ik op een hedendaagse foto van een meisje. Door die combinatie lijkt het meisje wel een jongen. Daarmee alludeer ik op de helm als masker, een element dat ook in het verhaal zit. Voor de kleuren baseerde ik me dan weer op de Franse vlag.'

10.00 uur - 'Ik ontwerp enkele pagina’s voor het binnenwerk van een prentenboek. Boeken waarvan ik niet alleen de cover maar ook de bladschikking mag doen, zijn de leukste projecten. Ik wou van Ingrid Godon en Toon Tellegen is zo’n boek dat heel symbiotisch is ontstaan. Ik kreeg gewoon een pak tekeningen van Ingrid en een stapel teksten van Toon. Hij had haar illustraties zelfs niet gezien. Heel ongebruikelijk! Mijn taak was om de puzzel te maken en de teksten te koppelen aan de tekeningen. Het was bijna griezelig hoe dat allemaal op zijn plaats viel. De teksten van Toon leken geschreven te zijn voor de tekeningen.'

'Als ik eenmaal het concept voor het binnenwerk heb gevonden, kan het snel gaan. Vandaag speel ik nog wat met de lettergroottes en de plaatsing van de tekst. Het is belangrijk dat de lezer intuïtief weet in welke volgorde hij de tekst moet lezen. Je moet de mensen leiden zonder dat ze doorhebben dat ze geleid worden. Het is als bij een tentoonstelling. Vaak voelt het parcours dat je als bezoeker volgt heel intuïtief, maar meestal word je onbewust gestuurd.'

11.30 uur - 'Ping. Een WhatsApp-bericht van een collega. Hij staat in de Fnac en stuurt me een foto van een cover. Of ik die heb ontworpen? Hij heeft het goed geraden. Hoewel ik bij elk nieuw boek op een nieuw spoor denk te zitten, is mijn stijl blijkbaar toch herkenbaar. Zelf herken ik het werk van mijn collega’s ook. We zijn maar een klein clubje. Ik denk dat alle Vlaamse covers door dezelfde 10 à 20 personen worden gemaakt.'

'Typisch aan mijn stijl? Een leesbare typografie en het tijdloze karakter. Ik wil niet meesurfen met trends. Een cover moet over twintig jaar nog steeds relevant zijn. Een sterk beeld is belangrijker dan de meest trendy vormgeving.'

12.00 uur - 'Ik lunch samen met de andere coworkers. We spreken elkaar over waar we mee bezig zijn. Als creatievelingen onder elkaar hebben we het vaak over onze angsten. Die zijn heel gelijklopend. Hoe verslavend het ook is om elke dag weer iets nieuws te creëren, toch vrezen we altijd weer dat het ons dit keer niet zal lukken. Creatief moeten zijn op commando zorgt voor spanning. Ook heel bekende designers worstelen daar mee. De Netflix-documentaire Abstract brengt dat heel mooi in beeld.'

13.30 uur - 'Ik lees enkele mails voor een nieuw project met Sebastiaan Van Doninck. Sinds we samen de herkenbare huisstijl voor de geluksboeken voor kinderen van Leo Bormans ontwierpen, werken we heel graag samen. Ook met Benjamin Leroy, met wie ik onder meer de 'blopjes' van Boekstart en de Suzie Ruzie-reeks heb gemaakt, voel ik die klik.'

'Voor de cover van een kinderboek werk ik meestal samen met de illustrator. Als een boek geen illustraties heeft, bedenk ik zelf een beeld. Ik maak zelf iets, of werk samen met een fotograaf of illustrator om mijn idee in beeld om te zetten. Soms maak ik gebruik van beelden van een beeldbank.'

'Illustratoren hebben spontaan de neiging om een wit blad te vullen. (lacht) Bij een nieuwe samenwerking waarschuw ik hen dus vooraf dat ze genoeg plaats moeten laten voor de titel en de naam van de auteur. Een cover mag immers niet volgepropt zijn. Een lange titel of auteursnaam zijn grafisch vaak moeilijk. Dan is het puzzelen om toch een leesbaar resultaat af te leveren. Heel af en toe doe ik dus wel eens een suggestie voor een kortere titel.'

15.00 uur - 'Overleg met uitgeverij Querido. Ik had hen vijf ruwe voorstellen gedaan voor een cover. Zij hebben nu hun voorkeur doorgegeven. Ook de auteur heeft zijn zegje gedaan. Het is fijn als ook de auteur heel nauw betrokken is bij het coverontwerp. Soms ontstaat er zo een band, zoals bijvoorbeeld met Herman Brusselmans of Lieve Blancquaert, wiens boeken ik al jaren ontwerp.'

'Op basis van deze feedback ga ik het ontwerp in detail verder uitwerken. Ik probeer verschillende lettertypes en kleurenpaletten uit. Ook deze versies zal ik voorleggen aan de uitgeverij en auteur. Meestal zitten er een paar weken tussen de eerste briefing en het finale resultaat.'

16.00 uur - 'Ik vraag bij de drukker enkele papierstalen op. Ik ben gevraagd voor de vormgeving van een jubileumeditie van een populair kinderboek. Het mag er wat chiquer uitzien en het budget is niet al te erg gelimiteerd. Ik kan me helemaal uitleven, wat fijn is.'

16.30 uur - 'Ik bereid mijn les van morgen voor. Ik doceer grafische vormgeving aan LUCA School of Arts in Gent. Het is fijn om zo in contact te staan met de volgende generatie. Wie weet zit er wel een toekomstige ontwerper van covers bij.'

18.00 uur - 'Terug thuis, net voor het avondeten. Het is een ongeschreven regel dat we altijd met zijn vieren aan tafel zitten. Daarin ben ik heel klassiek, zo blijven we op de hoogte van het reilen en zeilen van het gezin.'

'De ideale dag zou nu afgesloten worden met een repetitie met mijn coverbandje ('mijn midlife-crisis' zoals ik het zelf noem). Helaas staan we voornamelijk op non-actief sinds de corona-epidemie. Ik merk dat er veel muzikanten zitten bij de grafische vormgevers. Denk maar aan Herman Houbrechts en wijlen Tom Hautekiet. Ook veel van mijn studenten grafische vormgeving spelen in een band. Ergens in de hersenen moet er een link zijn tussen vormgeving en muziek maken.'

22.00 uur - 'Ik ontdek een site met covers van boeken uit de jaren vijftig en zestig. Ik kan daar urenlang door struinen. Voor ik het weet heb ik 120 afbeeldingen bewaard.'

'Mijn werk stopt nooit. Het is een manier van leven. Je kan geen vormgever zijn van negen tot vijf. Ik zie overal vormgeving. Wat maakt bijvoorbeeld dat een koffietas of een deurklink er uitzien zoals ze doen? Heerlijk om dat te analyseren.'

23.00 uur - 'Ik leg de laatste hand aan een ontwerp voor Iedereen Leest. Ik doe al meer dan tien jaar de vormgeving voor hen. Zo maak ik ieder jaar - in samenwerking met een illustrator - de affiches voor de Jeugdboekenmaand. Mijn job bestaat er in om de verschillende kamers waaruit Iedereen Leest bestaat toch als één huis naar voor te laten komen. Dat lukt dankzij de tegelijk strakke en flexibele huisstijl die we enkele jaren geleden hebben uitgezet.'

1.30 uur - 'Ik sluit mijn laptop. Het gebeurt maar zelden dat ik voor 1.00 uur stop met werken. Ik ben het liefst creatief wanneer ik niet word gestoord door mails en telefoons. De ene keer heb ik meteen een goed idee, de andere keer zit ik drie uur aan mijn bureau te wachten op inspiratie en krijg ik de volgende dag een inval bij de bakker. Elk ontwerp is ook anders. Ik heb geen schuif met kant-en-klare ideeën. Iedere cover is betrokken op het verhaal en is dus maatwerk. Mezelf iedere keer weer uitvinden is tegelijk het leuke en lastige aan deze job. Het blijft me prikkelen.'