De leeswereld van Isa Humblet
'Lezen is denken met andermans hoofd’, zei Schopenhauer. Maar wat zoeken we in dat andere hoofd? Is het rust, verstrooiing, kennis? Dit is Leeswereld, een interviewreeks over de rol van lezen, over schoonheid, over taal. Deze aflevering: Isa Humblet, boekenwurm.
door Matthias M.R. Declercq
'Alles staat klaar!’, zegt Isa Humblet (22). Ze wijst naar de tafel in de woonkamer, naar een kleine toren vol chocolade en ander zoets. Er is ook koffie en thee. Alle boeken die Isa bespreken wil, liggen keurig opgestapeld, per genre. ‘Nu ben ik aan het lezen over Anne Frank’, zegt ze. Ze neemt er Buiten is het oorlog bij, van Janny van der Molen. Een boek met tekeningen, foto’s en veel tekst, die op een toegankelijke manier het leven van Anne Frank beschrijft: van het zorgeloze begin tot het trieste einde. ‘Ik heb op Netflix een film gezien daarover (Mijn beste vriendin Anne Frank, over Hannah Goslar). Dat vond ik interessant, maar ook triest. Dan had Anne geen eten meer en hebben ze haar haren afgeknipt.’
Ilva, de mama van Isa, vult aan: ‘Op de basisschool hier in Maastricht werd de Tweede Wereldoorlog op kinderniveau behandeld. Toen Isa daarover vertelde hebben we het dagboek van Anne Frank ontleend in de bibliotheek’. Isa: ‘Terwijl ik zo’n boek lees, luister ik ook naar een cd die het verhaal mee voorleest. Dat is wat makkelijker voor mij.’ Het lezen van Anne Franks droevige verhaal maakt Isa zelf niet verdrietig, al voelt ze wel mee: ‘Oorlog is gewoon echt niet fijn’, zegt ze. ‘Ik heb ook het Achterhuis bezocht, samen met mijn moeder en mijn zus. Anne Frank woonde in Amsterdam. Ze zat verstopt in dat huis. Ga je achter de boekenkast door, dan kom je zo in haar slaapkamer.’
“Terwijl ik zo’n boek lees, luister ik ook naar een cd die het verhaal mee voorleest. Dat is wat makkelijker voor mij.”
Oorlog
'Toen Isa jonger was hebben we veel boeken van Jacques Vriens gelezen en beluisterd', zegt mama Ilva. 'Die historische boeken zijn goed geschreven en helemaal op haar maat.' Isa neemt er een van die boeken bij: Oorlogsgeheimen. 'Ik lees graag over oorlog.' (lacht) In het boek vertelt Vriens het verhaal van Tuur en zijn buurtmeisje Maartje, die tijdens de Tweede Oorlog ontdekken dat hun ouders veel verzwijgen. Ze weten lange tijd niet dat er een Engelse piloot op zolder zit verstopt, komen te weten dat sommigen de Duitsers helpen, dat anderen in het verzet zitten, enz. Wanneer Maartje na een tijd zelf een groot geheim opbiecht aan Tuur, komt de oorlog heel dichtbij. ‘Het is een spannend boek’, zegt Isa. ‘Ik weet nog niet hoe het afloopt, maar ik ben wel benieuwd.'
Rosa
Al haar hele leven is Isa omringd door verhalen. Mama Ilva zorgde in haar jeugd voor prentenboeken in de bib, nadien werden dat kinderverhalen, om nu via de combo lezen en luisteren vooral boeken te lezen die niet per se spannend hoeven te zijn, maar wel iets vertellen over de wereld waarin Isa opgroeit, haar op een speelse manier bij de hand nemen.
‘De boeken over Rosa van Dijk zijn heel fijn.’ Isa neemt er een boek bij met een vuurrode kaft. Hoe overleef ik de brugklas? is een van de vele verhalen die Francine Oomen schreef over Rosa van Dijk. Van Hoe overleef ik mijn ouders? (en zij mij!) tot Hoe overleef ik liefde? tot Hoe overleef ik mezelf? en Hoe overleef ik mijn vakantie? Isa: ‘In de brugklas moet Rosa boeken kaften en zit ze op houten banken. Het boek gaat over al wat ze meemaakt op school. Er staan ook mailtjes in van haar vriendinnen, en ook van een jongen. Ze is er niet verliefd op, denk ik. En ik weet ook niet of hij verliefd is op haar. Nu ben ik Hoe overleef ik mezelf? aan het lezen. Dat gaat over pesten. Ik ben zelf ook gepest op de middelbare school. Voel ik dan hetzelfde als Rosa? Het is een beetje herkenbaar. Vervelend, dat pesten, echt niet fijn. Maar het heeft niet lang geduurd bij mij. Als ik lees, dan voel ik mij een beetje Rosa. Dan voelt het een beetje zoals ik in de hemel ben, in een andere wereld. Ik leer veel van Rosa. Over de puberteit en zo, en volwassen worden, zonder puistjes.’
“Als ik lees, dan voel ik mij een beetje Rosa. Dan voelt het een beetje zoals ik in de hemel ben, in een andere wereld. Ik leer veel van Rosa. Over de puberteit en zo, en volwassen worden, zonder puistjes.”
Rosie
Niet enkel Rosa helpt Isa op weg, ook Rosie doet dat. Nog zo’n reeks, van de Australische schrijver Graeme Simsion. ‘Dat is een beetje vergelijkbaar’, zegt Isa. Ze klapt Het Rosie Project open. ‘Het gaat over een man die verliefd wordt op een meisje.’ Mama Ilva springt bij: ‘We zochten in de bib naar boeken over verliefdheid. Het is niet eenvoudig om het juiste boek te vinden voor Isa. Je moet wat geluk hebben, veel boeken uitproberen, en hopen dat er ook een luisterboek van bestaat. De Rosie-reeks heeft geen tekeningen en bevat vooral dikke boeken. Toch slaan die aan. Het gaat telkens over een autistische man die eerst een partner zoekt, en vindt, dan een zoon krijgt, en zijn weg zoekt in het leven. De luisterverhalen zijn heel monotoon voorgelezen, alsof ze bewust een bepaalde sfeer willen opwekken. Misschien is Isa er net daarom toe aangetrokken. De Rosie-verhalen tonen dat het niet eenvoudig is voor mensen met autisme om contact te leggen met anderen. Isa herkent zich daar enigszins in. Ze heeft geen autisme maar ook voor haar is contact niet altijd eenvoudig.’
‘En als ik ’s avonds moe ben van het lezen, dan kijk ik naar de televisie. Ik ben een heel grote fan van Goede Tijden Slechte Tijden!’, besluit Isa. ‘Al tien jaar lang zit ik iedere avond klaar voor de tv, om 20u!’ En is de aflevering voorbij, dan heeft ze nog altijd iets achter de hand: ‘Het officiële jubileumboek van Goede Tijden, Slechte Tijden!’ Isa lacht hardop: ‘Het moet niet altijd over oorlog gaan hé.’
“Het is niet eenvoudig om het juiste boek te vinden voor Isa. Je moet wat geluk hebben, veel boeken uitproberen, en hopen dat er ook een luisterboek van bestaat.”
Deel dit artikel: