De leeswereld van Frank Deboosere
'Lezen is denken met andermans hoofd’, zei Schopenhauer. Maar wat zoeken we in dat andere hoofd? Is het rust, verstrooiing, kennis? Dit is Leeswereld, een interviewreeks over de rol van lezen, over schoonheid, over taal. In deze aflevering: Frank Deboosere, weerman.
door Matthias M.R. Declercq
Hij gaat zichzelf overleven. Als weermannen of -vrouwen het later zullen hebben over 'ochtendgrijs’, dan eren ze indirect hun voorganger. 'Ochtendgrijs’ is sinds 2015 een lemma in Van Dale. En dat woordenboek vermeldt de bron.
och·tend·grijs
zelfstandig naamwoord · het · g.mv.
1997, bedacht door de Vlaamse weerman Frank Deboosere
1 grijze lucht in de vroege ochtend, veroorzaakt door laaghangende bewolking en/of nevel
· uitdrukking 'in het ochtendgrijs'
in de vroege morgen
Compagnons de route
Frank Deboosere is trots over een eigen lemma te beschikken. Het is een gedeelde trots. De man die professioneel naar de wolken kijkt, heeft een grote liefde voor taal en wijst daarvoor naar zijn ouders. 'Taal is altijd belangrijk geweest in mijn leven, zeker in mijn jeugd’, zegt hij. 'Mijn vader was leerkracht Nederlands en las ons soms een verhaal voor ’s avonds. Vader en moeder brachten ons de liefde voor lezen bij, een liefde die ik nooit verloochend heb. Boeken waren toen al compagnons de route, en zijn dat nog altijd. Literatuur is als een extra lief, een minnares die je nooit beu wordt.’
Vonk
'Mensen denken bij boeken al snel aan de grote Russische romans, maar literatuur kan ook een boek zijn over de sterren of het melkwegstelsel. Een prentenboek dat je uitlegt wat een hogedrukgebied is. Mijn leven als weerman valt terug te voeren tot de vonk die oversloeg in de bibliotheek van Mechelen. Daar ving de reis met Jules Verne aan en reisde ik rond de wereld. Diezelfde Jules Verne bracht ook Michael Strogoff aan, 'de koerier van de Tsaar’, die tot Irkoetsk en Omsk reisde. Plekken die ik terugvond in een wereldatlas, waarin de werkelijke grootte van de planeet zich aan mij openbaarde. Het dromen begon.’
De wetenschapsafdeling
'Aanvankelijk las ik de avonturen van De Vijf en de kinderboeken van Daantje, maar eens ik als twaalfjarige de wetenschapsafdeling ontdekte in de bibliotheek ving de echte reis aan. Het jaar voordien, in 1969, zag ik Neil Armstrong landen op de maan. Dat maakte veel in me los. Lezen ging niet louter meer om wegdromen, maar steeds meer om begrijpen. Niet dat er zo veel goede jongerenlectuur voorhanden was, maar toch. Nu verschijnen er prachtige wetenschapsboeken voor kinderen, met doe-opdrachten. Had je me vroeger zo’n boek aangereikt, dan had ik de boel wellicht al prutsend in de fik gestoken.’
De hemel ontdekken
‘Ik wilde de hemel ontdekken, letterlijk. Eerst las ik alle boeken over sterrenkunde, maar mijn honger naar kennis was niet gestild. Als een klein Kuifje las ik weer- en sterrenkunde in andere talen. In het Engels, het Frans en zelfs het Duits, ook al werd die laatste taal niet onderwezen op school. Begreep ik een woord niet, dan leidde ik de betekenis af uit de context. Maar dat lukte niet altijd. Ik herinner mij het Engelstalige woord ‘spectrum’, dat in het Nederlands op dezelfde manier wordt geschreven en ook dezelfde betekenis heeft. Ik slaagde er niet in om dat woord te begrijpen. Daarvoor was mijn kennis op dat moment ontoereikend. Maar eens ik 'spectrum’ begreep voelde ik me euforisch.
Er ging een nieuwe wereld open. Ik kon nieuwe verbanden leggen en drong dieper door in het heelal. Ik las het Handbuch für Sternfreunde, deed hetzelfde metQue sais-je?, een dun, Franstalig en zeer gedetailleerd wetenschappelijk boekje. Op de duur had ik de hele wetenschapssectie van de bibliotheek uitgelezen. Wandel ik nu de bib van Mechelen binnen, dan merk ik dat mijn bewondering nog intact is. Nog altijd ervaar ik een bibliotheek als een kathedraal aan informatie. Je botst er op kennis die je leven kan veranderen.’
Klok
'De weer- en sterrenkunde is continu in beweging. De waarheid van 1967 is niet noodzakelijk die van 2018. Het verandert zo snel dat het internet nu de grootste bron aan informatie is, samen met vaktijdschriften. Die info deel ik op mijn website met al wie geïnteresseerd is in weercomputers, de zon, de ruimtevaart, het klimaat, tropische stormen, maar evengoed wiskunde en fysica. We vergeten dat we ons hele leven omringd zijn door de wetenschap en door cijfers, en dat die cijfers een grote rol spelen. Of het nu gaat om het uur lezen of een rekening betalen.
Daarom startte ik op 25 mei 2012 om 07u45 met een klokje. Iedereen kon me die dag een persoonlijke boodschap sturen, waarna dat klokje werd geactiveerd en iedereen die boodschap over een miljard seconden krijgt teruggestuurd, als was het een brief uit de toekomst. Eén miljard seconden, daar zal dat klokje tientallen jaren over doen. Wat aangeeft hoe groot getallen zijn. We kunnen ons zo moeilijk voorstellen wat dat is, één miljard.’
Eindig
’Dat klokje herinnert me aan mijn eigen eindigheid. Ik weet niet of ik die miljard seconden zelf ga overleven. Misschien ben ik er dan al niet meer. Dat klokje doet me nadenken over mijn eigen leven. Hoe ik werd wie ik nu ben. Automatisch denk ik dan aan mijn ouders, die me de liefde voor boeken bijbrachten, waardoor ik op weer- en sterrenkunde ben gebotst. Evengoed denk ik aan mijn eigen kinderen. Zij lazen ons vroeger zelf voor, terwijl mijn vrouw en ik in de zetel lagen. Fantastisch was dat. Ik hoop dat die liefde aan volgende generaties is doorgegeven. Maar daar twijfel ik niet aan. Integendeel. Het enige waar ik aan twijfel is het realiseren van mijn grote jongensdroom. Een ruimtereis: dat wordt niet gemakkelijk.’ (lacht)
De leestips van Frank
Deel dit artikel: