De leeswereld van Femke Lippens
Lezen is denken met andermans hoofd’, zei Schopenhauer. Maar wat zoeken we in dat andere hoofd? Is het rust, verstrooiing, kennis? Dit is Leeswereld, een interviewreeks over de rol van lezen, over schoonheid, over taal. Deze aflevering: Femke Lippens, copywriter en influencer.
door Matthias M.R. Declercq
Eerst even testen: kent u haar? Hebt u ooit al gehoord van Femke Lippens? Indien uw antwoord tweewerf negatief is, dan volgt hierbij een herkansing: kent u Booktok? Indien u opnieuw het antwoord schuldig blijft, dan zal u zittenblijven, rest u een b-attest voor online geletterdheid en loopt u de wereld mis waarin de Gen Z’ers, de generatie die de Millenials is opgevolgd, vlot in gedijt.
Femke Lippens is een jonge vrouw uit Edegem die werkt als copywriter en steeds meer bekendheid verwerft op sociale media. Vooral op TikTok, de snelle, beeldgedreven Chinese videoapp, wint Femke aan belang. Ze bekwaamt zich op BookTok (een afgeleide van TikTok) in videoposts over populaire literatuur. Nu volgen zo’n 14.000 mensen haar Engelstalige video’s over wat ze leest, en hoe ze een boek ervaart. In vergelijking met internationale sterren die miljoenen mensen begeesteren, lijkt dat weinig, maar beeldt u een Belgisch voetbalstadion vol jonge mensen in, en je beseft dat Femke met één klik meer tieners en jonge twintigers bereikt dan ieder organisatie die zo graag aansluiting wil maken met die doelgroep. Ze zijn ongrijpbaar, de Gen Z’ers, maar niet voor iedereen.
‘En de jeugd leest wél’, zegt Femke. ‘Natuurlijk kijken velen ook naar de televisie (waar we streamingplatformen als Netflix toe rekenen), maar daarnaast zijn fantasy en young adult-boeken populair, zeker als daar nadien een tv-reeks op volgt. Fantasy is echt hét genre dat boomt op TikTok.' Ook Femkes eigen Leeswereld is ontstaan dankzij het internet. ‘Op YouTube stootte ik op kanalen waar boeken werden aangeprezen. Aanvankelijk was ik meer geïnteresseerd in het medium en de mensen dan in de inhoud (Femke heeft later radio en nadien internationale journalistiek gestudeerd, red). Toch volgde ik al gauw hun tips. “De jeugd zit de hele tijd te tokkelen op hun telefoon!”, roepen mensen. Dat klopt.’ (grijnst) ‘Dankzij sociale media ben ik beginnen te lezen.’
Leerkracht
‘Eén van de boeken die een erg grote impact op me heeft gehad en die mijn Leeswereld symboliseert, is Heartstopper van de Britse Alice Oseman. Die graphic novel gaat over twee jongens die verliefd worden op elkaar. De LGBTQA+-thematiek boeit mij. Ik praat vaak over dat soort boeken op mijn kanaal, diverse boeken waarin volgers zich kunnen herkennen. Heartstopper werd aanvankelijk alleen als webcomic gepubliceerd, nadat een crowdfundingcampagne binnen de twee uur al de nodige centen had opgebracht. In navolging diepte Oseman de verhalen uit tot een lange reeks, waarna Netflix de rechten kocht en de tv-serie dit jaar ook harten brak. ‘Fantastisch verhaal’, zegt Femke. ‘Op één nacht heb ik de vier boeken uitgelezen. Intussen heb ik ook een tatoeage van Heartstopper.’
“Eén van de boeken die een erg grote impact op me heeft gehad en die mijn Leeswereld symboliseert, is Heartstopper van de Britse Alice Oseman. Op één nacht heb ik de vier boeken uitgelezen. Intussen heb ik ook een tatoeage van Heartstopper.”
Nog voordat TikTok de onlinewereld van jongeren koloniseerde, vond Femke al haar weg in online boekclubjes, volgde ze boekliefhebbers op Instagram, Tumblr, Twitter en YouTube, en vond ze het jammer dat haar smaak -fantasy en young adult- niet terug te vinden was in de verplichte boekenlijst op school. ‘De boekendief stond er wel tussen, van Markus Zusak: een dik boek met de Tweede Wereldoorlog als decor.’ Dat boek beviel haar, maar ze miste in de lijst vooral thema’s die jongeren aanspreken, thema’s die ze herkennen uit hun eigen leefwereld: opgroeien, vriendschap, eerste liefdes... ‘Op het einde van het middelbaar kwam de leerkracht Engels -een erg fijne lerares overigens- aan mij vragen welke boeken ze de komende jaren kon aanraden. De omgekeerde wereld: ik kon als (ex-)leerling mee bepalen wat toekomstige leerlingen zouden lezen.’
Joodse cultuur
‘Ik lees vooral graag boeken met heel diverse personages’, zegt Femke. ‘Boeken die de wereld representeren, inclusief alle mogelijke vormen van seksualiteit, kleur en cultuur. Lezen staat me toe die andere werelden te verkennen. Een van mijn goede vrienden op Booktok is Joods en geeft ook vaak boekentips gebaseerd op de Joodse cultuur. Het is niet zo dat ik heel nadrukkelijk op zoek ga naar die diversiteit. Die komt online gewoon gemakkelijk op je pad. Je leert online lezers kennen uit Nederland, Engeland, de Verenigde Staten, enzovoort, en die verschillende perspectieven breken je wereld open. We zitten ook samen in een online leesclubje en sommigen heb ik al ontmoet. Mijn allereerste Tumblr-vriendin, een meisje uit Engeland, leerde ik in 2013 kennen. Ze is me intussen al twee keer komen bezoeken en later kwam ook iemand uit de Verenigde Staten op bezoek. All the way from Georgia.’
Maar het blijft niet altijd bij het amicale. De groeiende aanhang van Femke zorgt ook voor enige economische invloed. ‘Cat Rector is een Canadese auteur die ik leerde kennen op BookTok. Daar sprak ze over The Goddess of Nothing At All, een boek waarin ze de gender-thematiek en de Noorse mythologie toegankelijk uitlegt. Toen Cat heel even in België woonde heeft ze mij haar boek opgestuurd, waarna ik haar interviewde op mijn BookTok-kanaal en haar boek een tijd later plots in de Standaard Boekhandel aantrof. Dat was fijn, ja, te voelen dat ik invloed heb.’
Engels
Wat opvalt: er worden minder Nederlandstalige boeken besproken op het kanaal van Femke. Dat blijkt geen bewuste keuze, maar eerder een logisch gevolg van haar online aanwezigheid. ‘Engels is de internettaal geworden. Al van bij het begin, toen ik video’s zag op YouTube, hoorde ik alleen maar Engels. Ik was ook enorme fan van One Direction. (lacht) Dat zal daar ook toe hebben bijgedragen. Hoe meer video’s ik bekeek, hoe vertrouwder het Engels aanvoelde en hoe logischer het voor mij was om online in die taal te praten. Op BookTok wil ik zo veel mogelijk mensen bereiken, dus is Engels mijn taal. En toegeven: ik hou enorm van de Engelse taal. Ik vind ze poëtischer dan Nederlands. Mag ik dat zeggen?’
Deel dit artikel: