De Leesjury op school: start een leesgroep op
Als school heb je er alle belang bij om te zoeken naar creatieve, motiverende manieren om lezen voor het plezier ook buiten de lessen te stimuleren. Een leesgroep organiseren op school kan een goede manier zijn om leesplezier bij leerlingen te stimuleren. Maar hoe begin je daar nu aan?
interviews door Katrien Steyaert
Veelvuldig lezen heeft een sterk effect op onderwijssucces, zo blijkt uit onderzoek. Ook de recente resultaten van het PIRLS-onderzoek wijzen op een verband tussen de frequentie van lezen voor plezier en de prestaties voor begrijpend lezen. Een leesgroep op school kan een goede manier zijn om leesplezier bij leerlingen te stimuleren. Maar hoe begin je daar nu aan?
Lees mee met de Leesjury
Een goede mogelijkheid om een leesgroep op school op te starten, is door mee te lezen met De Leesjury (voorheen de Kinder- en Jeugdjury), een jury van kinderen en jongeren tussen 4 en 16 jaar. De juryleden zijn verdeeld in zes leeftijdsgroepen, die elk acht boeken lezen. Elk jurylid leest, bespreekt en beoordeelt de zes of acht boeken in zijn of haar leeftijdsgroep. Vaak komen de juryleden hiervoor samen in leesgroepen in de bibliotheek of op school. Tijdens de besprekingen in de leesgroep kunnen de juryleden praten over wat ze gelezen hebben, over hoe ze lezen, over wat ze goed vinden en wat net niet. Door te praten en te luisteren en de confrontatie met andere meningen aan te gaan, kunnen ze groeien als lezer. Op het einde van het leesjaar stemmen de lezers en worden de favorieten bekroond. Iedereen Leest coördineert De Leesjury en ondersteunt de leesgroepen in scholen en bibs met een handboek, vormingsdagen, ervaringsuitwisseling en concrete tips om de genomineerde titels te bespreken met de juryleden.
Hoe werkt het?
In de meeste gevallen schrijven leerlingen zich vrijwillig in voor een leesgroep op school. Vaak organiseren deelnemende scholen hun leesgroepen dan ook na schooltijd, tijdens pauzes, op woensdagnamiddag … Soms neemt een leesjuf of -meester of een zorgleerkracht De Leesjury op in zijn of haar programma.
Het is natuurlijk fijn als de voor De Leesjury genomineerde boeken kunnen meetellen als een gelezen boek voor taal of voor Nederlands – zowel op de basisschool als in het secundair. Juryleden die buiten schooltijd voor De Leesjury lezen, kunnen een genomineerd boek bespreken in de klas en zo meteen medeleerlingen warm maken voor De Leesjury.
In de praktijk: twee leerkrachten vertellen
Deze twee leerkrachten hebben op hun school een leesgroep opgestart en zijn enthousiast. Ze vertellen graag hoe zij het aanpakken.
'De Leesjury geeft kinderen goesting in boeken.'
Annick Borré - Leesjury-verantwoordelijke Basisschool De Bolster in Mortsel
‘Daar is Bonnie met een nieuw boek! Dat roepen de kinderen als ze me op school zien aankomen. Bonnie is hoe mijn kleindochter me noemt, het is bij haar in de kleuterklas dat ik met De Leesjury begon. Tenminste, hier in Mortsel, want daarvoor was ik zelf 41 jaar leerkracht in Antwerpen. We waren een school met een diverse populatie en werkten dus dikwijls rond lees- en taalbevordering. De kinderen die dat wilden, konden tijdens de middagpauze de Leesjury-boeken lezen, in het bijzijn van een juf. Dit soort projecten staat of valt met het engagement van mensen, maar gelukkig zijn er nog genoeg die dat hebben. Als je de kinderen goesting kunt geven in boeken, dan is dat toch de inspanning waard?'
‘Toen mijn kleindochter in de derde kleuterklas zat, stelde ik aan haar school voor om met De Leesjury te starten. De juffen werkten er al veel met boeken, maar mijn komst zorgde voor afwisseling. We beleefden zulke leuke momenten dat de school me vroeg om mee op te schuiven met de kinderen. Zo groeide ik uiteindelijk mee tot het zesde leerjaar. Op vooraf afgesproken momenten lees ik voor in de derde kleuterklas, het eerste en tweede leerjaar. De oudere klassen bezorg ik de boeken met een beetje uitleg. Onze gemeentelijke bibliotheek neemt ook deel aan De Leesjury en laat mij de titels die zij net niet aan het lezen zijn gebruiken op school. Daar lezen de kinderen meestal als ze klaar zijn met een taak of tijdens het hoekenwerk. De leerkrachten en ik verplichten niemand. Lezen is geen zaak van moeten maar van mogen.’
‘Het is opvallend dat de top drie van onze vijf- tot achtjarigen meestal overeenkomt met die van hun leeftijdsgenoten in Vlaanderen. De jongsten kiezen hun winnaars nadat ik de boeken aan de hand van de covers nog eens met hen overlopen heb. Als ik voorlees, wijs ik hen altijd op de tekst én de illustraties, en knoop ik een gesprek aan over het onderwerp. Dat is soms best diepgaand. Zo passeren er de laatste jaren meer boeken over verdriet en afscheid, bijvoorbeeld van een oma of opa. Ik zie dat dat de kinderen pakt. Ik weet wie van hen de gevoeligste zijn, zeker als ik al jaren hun lees-Bonnie ben.’
‘Dankzij De Leesjury leren de kinderen kritisch denken over boeken. Ze vormen zich er een mening over waardoor ze bijvoorbeeld heel vlot boekbesprekingen kunnen maken. Van mijn kant vraagt het natuurlijk wat werk. Ik lees alle boeken op voorhand en bereid wat extra uitleg voor. Gelukkig vind ik op de Leesjury-website heel handige inspiratiefiches. Ik moet alles wel goed plannen, hoor. Sinds ik met pensioen ben, heb ik het drukker dan ooit. Maar het lukt nog altijd omdat ik het zo graag doe.’
'Dankzij De Leesjury gaan we dieper.'
Kristien Seghers - Leerkracht Nederlands eerste graad secundair in Het College in Vilvoorde
‘We kookten al eens de rijstpap uit De smaak van zijn stem, in het Rockoxhuis reisden we terug naar de tijd van Malou van de mussen en we bezochten de Dossin-kazerne toen we Jongen zonder naam hadden gelezen. Zo inspireerde De Leesjury me al tot veel boeiende uitstappen. Ik organiseer ze samen met een ex-collega die nu een Leesjury-leesgroep begeleidt in de bibliotheek van Zemst.
Mijn leerlingen vinden het plezant dat tijdens zo’n activiteit het boek tot leven komt, maar ook tijdens het jaar zijn ze enthousiast. Ik hang in september altijd een affiche op in mijn klassen: De Leesjury zoekt boekenwurm. Na de eerste infosessie houd ik een groepje van negen à tien leerlingen over, met wie ik evenveel keer samenkom op woensdagmiddag. Soms vallen er leerlingen uit omdat ze met De Leesjury erbij te veel hooi op hun vork nemen, maar de meesten blijven komen.’
‘Mijn juryleden lezen allemaal graag, maar voor de rest zijn ze enorm verschillend. Ons publiek op school is heel divers; ik heb niet één kind van twee autochtone Belgen. Daardoor hebben we ook een heel uitgebreid taalbeleid, zodat we geen leerlingen met capaciteiten verliezen omdat ze de schooltaal niet kunnen volgen. De Leesjury is één stukje van de puzzel.
De directie koopt elk jaar zestien boeken aan, twee exemplaren van elke genomineerde titel. Daardoor kunnen niet alle juryleden tegelijk hetzelfde boek lezen, en moet ik voor brede werkvormen kiezen. Maar na jaren Leesjury-ervaring heb ik altijd iets achter de hand. De speeddate bijvoorbeeld, waarbij ze elkaar op korte tijd vertellen over wat ze lazen. Het is altijd fijn om te merken dat er in de discussies over de boeken verschillende visies naar boven komen. Ik reik hen daar de woordenschat voor aan en moedig ze aan om dieper te gaan.’
‘Ik merk dat de jongeren meer uit de boeken halen dan als ze ze alleen zouden moeten verwerken. Na een Leesjury-jaar gaan ze spontaner op zoek naar informatie, net omdat ik altijd achtergrond geef. Zo toonde ik fragmenten uit de film The Hours omdat Virgina Woolf een rol speelt in Soldaten huilen niet van Rindert Kromhout.
Er kruipt tijd in het begeleiden, maar het is zo verrijkend. Ik lees zelf verschrikkelijk graag en veel, maar ik leer nog elk jaar bij van De Leesjury. Ik zie de blik van de kinderen op een boek, die soms helemaal anders is dan de mijne. Zo behoud ik de link met hun leefwereld en sta ik niet boven hun hoofden les te geven. Het enige jammere is dat ik niet altijd op mijn juryleden kan rekenen als ik ze bijvoorbeeld een opdracht geef. Maar goed, teenagers are fickle en ik ga niet de zeur uithangen. Het moet plezant blijven. Het beste bewijs dat de kinderen dat inderdaad zo ervaren, is wanneer er leerlingen van het derde of vierde middelbaar komen vragen of ze nog altijd mogen meelezen, ook al zitten ze niet meer in mijn Leesjury-groep. Ze missen de gezelligheid van de bijeenkomsten en willen de voeling met de boeken niet verliezen.’
Ook meedoen?
Overtuigd om een Leesjury-leesgroep op te starten? Alle info over De Leesjury vind je op de website van De Leesjury, waar je je ook kan inschrijven voor de Leesjury-nieuwsbrief. Je kan ook altijd extra info opvragen via deleesjury [at] iedereenleest.be.
Lees ook
Deel dit artikel:
