In het atelier van Sam Vanbelle
Hoe ziet de werkruimte van illustratoren eruit? Wat zijn hun rituelen, talismannen en eigenaardigheden? Waaruit putten ze inspiratie en hoe komen ze tot hun beste werk? Journaliste Katrien Steyaert mag binnenkijken in hun ateliers en in hun creatieve geesten. Michiel Devijver maakt er foto's bij. Deze keer: op bezoek bij Sam Vanbelle in Borgerhout.
door Katrien Steyaert | foto's: Michiel Devijver
Aan de Schelde
'Ik ben eerder introvert, maar om te werken vind ik het leuk om tussen andere mensen te zitten. Daarom had ik tot voor kort een plek in een coworkingspace, waar we in de pauzes onnozele grapjes maakten of even door de lange ruimte skateboardden. Als ik vastzat, was het goed om te zien dat ik niet de enige ben die weleens prutst of om te kunnen wandelen aan de Schelde vlakbij. Dat gaf direct zuurstof. In de lockdowns mocht ik er natuurlijk niet naartoe dus ik huurde voor niets en besloot de plek voorlopig op te zeggen. Mijn atelier is nu een kamer op de bovenste verdieping van ons nieuwe huis, waar mooi licht binnenvalt.'
Baby Bruna
'Het leuke is dat ik nu tussen het werken door naar beneden kan, naar mijn vriendin Tessa en onze vier maanden oude baby Bruna. Het is een uitdaging om weer te werken, want ik geef nog borstvoeding en moet dus 's nachts vaak opstaan. Overdag slaapt ons kindje ook niet goed genoeg om haar, zoals vlak na de geboorte, op een mat naast mijn bureau te leggen waar zij dan dutte terwijl ik voortwerkte. Maar ik ben blij dat mijn job mij toelaat om veel bij de baby te zijn en haar te zien groeien. Ik kan al niet wachten om haar mijn enorme verzameling kinderboeken te tonen. In winkels als Tropismes in Brussel kan ik me echt verliezen.'
Pianina
'Ik vertrek altijd op vakantie met een halflege valies om genoeg boeken en spulletjes te kunnen meebrengen. Twee zomers geleden raakte ik nog erg geïnspireerd door Japan. Ik denk dat de vrolijke, visuele communicatie in het straatbeeld en op verpakkingen zelfs mijn stijl beïnvloedden, want ik vond het opeens aanlokkelijk om wat speelser en losser te zijn in mijn doorgaans strakke werk. Dat effect hebben ook de kinderboeken van Franstalige makers zoals Loïc Froïssart en Vincent Pianina – lekker wild en grappig – of van de oude Tsjech Jiří Šalamoun. Het is van een mooie lelijkheid die ik bijvoorbeeld ook in outsider art ontdek.'
“Ik teken graag leuke, en zelfs minder leuke, momenten uit mijn leven in boekjes die ik vouw uit restjes papier. Het gaat vooral om wat ik kwijt wil; ik denk niet te veel na over compositie of vondsten.”
Zonder nadenken
'Ik schaam me er een beetje voor omdat het in de liefste-dagboek-sfeer zit, maar ik teken graag leuke, en zelfs minder leuke, momenten uit mijn leven in boekjes die ik vouw uit restjes papier. Voor corona zat ik er graag in te schetsen terwijl ik koffie dronk in mijn favoriete bar Normo. Het gaat vooral om wat ik kwijt wil; ik denk niet te veel na over compositie of vondsten. Ook in mijn echte schetsboeken probeer ik vanalles uit zodat ik de drie beste ideeën kan selecteren en voorleggen aan de opdrachtgever. Maar ook daarna blijf ik de ongebruikte probeersels bekijken, want soms zitten er oplossingen in voor iets waarop ik vastloop.'
Riso
'Digitaal werken lijkt misschien minder 'echt' dan een illustratie schilderen of knippen, maar voor mij voelt het even hard als iets van mezelf. Als ik vormen, composities of kleuren opbouw in Illustrator zijn dat toch persoonlijke keuzes? Het geldt ook voor de laatste afwerking, wanneer ik in Photoshop details zoals mondjes en vetertjes toevoeg. Met de brushes kan ik, meer dan in Illustrator, het beeld iets tactiels geven. Daarom hou ik ook zo van risoprinten. Ik lever een bestand, bijvoorbeeld van Bruna’s geboortekaart, digitaal aan in een riso-ateliertje zoals Kabinet Studio en het resultaat heeft een mooie, manuele toets.'
50 versies
'Te weinig tijd hebben voor een deadline of mijn administratie moeten doen kan me onrustig maken, maar van het werk zelf word ik rustig en blij. Al blijft het natuurlijk een hele zoektocht. Zo had ik onlangs voor de illustraties bij de podcast Wetenschapje wel 50 versies nodig vooraleer het beeld helemaal in elkaar klikte en ik zoveel kon weglaten dat alleen de essentie overbleef. Maar meestal geniet ik er enorm van dat ik dit als job mag doen. Na mijn supersaaie middelbareschooltijd voelde studeren aan Sint Lucas Antwerpen, waar ik nu zelf lesgeef, als thuiskomen. Ik zou niet meer zonder illustreren kunnen.'
“Na mijn supersaaie middelbareschooltijd voelde studeren aan Sint Lucas Antwerpen, waar ik nu zelf lesgeef, als thuiskomen. Ik zou niet meer zonder illustreren kunnen.”
Inclusief
'Mijn werk zou niet eigen voelen als het niet inclusief was. Ik ben non-binair en queer, en hoewel er de laatste jaren veel veranderd is, herken ik mezelf vaak niet in beelden. Daarom zal ik bij een krantenartikel over familiale verzekeringen bijvoorbeeld bijna automatisch twee papa’s of mama’s tekenen. Ook als ik werk voor de stad wil ik dat alle Antwerpenaren zich kunnen herkennen en welkom voelen. Misschien compenseert die bewuste aanpak wel het frivole imago van mijn job? Hoe dan ook, ik vind het belangrijk. In mijn tekenlessen voor kinderen stuur ik ook graag hun vaak stereotiepe jongens-meisjes-beeld subtiel bij.'
Met Solnit in bad
'In een visuele job kun je nog met je hoofd ergens anders zijn en bijvoorbeeld podcasts luisteren. Dat doe ik vaak, zeker bij eerder saaie opdrachten. Ik kies nu vooral voor queer makers zoals Cameron Esposito omdat haar interviews met collega-acteurs me meer een thuisgevoel geven dan traditionele media. Even interessant is Dyking Out, waarin ik nieuwe woorden en inzichten krijg aangereikt, iets wat ook gebeurt als ik de verhalen van de transschrijver Ivan E. Coyote of de feministische literatuur van Rebecca Solnit lees. In ons vorige appartement had ik vanuit het bad een weids uitzicht, dus ik lag daar keivaak te lezen.'
Wilde bloemen
'In ons nieuwe tuintje heb ik onlangs wilde bloemen gezaaid omdat ik het daar vol kleur wil zien. Ook ons interieur en mijn atelier wil ik geleidelijk aan minder wit maken, want kleuren brengen voor mij altijd iets lichts en vrolijks. Daarom speel ik er ook graag mee in mijn werk. Bij commerciële opdrachten ligt er vaak een moodboard vast, maar ik vind het tof om binnen die beperkte keuze iets goeds te maken. En als het toch eens minder evident is, helpt het vaak om te gaan wandelen – een outfit van een voorbijganger kan de oplossing zijn voor een combinatie ik al lang zocht – of om het werk een nachtje te laten rusten.'
“Mijn werk zou niet eigen voelen als het niet inclusief was. Ik ben non-binair en queer, en hoewel er de laatste jaren veel veranderd is, herken ik mezelf vaak niet in beelden. Daarom zal ik bij een krantenartikel over familiale verzekeringen bijvoorbeeld bijna automatisch twee papa’s of mama’s tekenen.”
Werk van Ward
'Je omringen met mensen die met evenveel liefde en plezier illustreren stimuleert, ook om persoonlijk werk te blijven maken. Daarvoor vind je niet altijd makkelijk tijd, maar je vernieuwt jezelf er wel door. Daarom blijf ik meewerken aan het Grafixx-festival, waarvan de crew een hechte vriendengroep werd. Ward Zwart hoorde daarbij, dus toen hij vorig jaar overleed, was dat heel heftig. Om hem nog genoeg te kunnen zien, heb ik werk van hem in mijn atelier gehangen. Ik deed dat ook met illustraties van andere collega-vrienden, want sinds Wards dood besefte ik nog meer dat ik al die mooie beelden én mensen wil blijven koesteren.'
Deel dit artikel: