In het atelier van Annemie Berebrouckx
Hoe ziet de werkruimte van illustratoren eruit? Wat zijn hun rituelen, talismannen en eigenaardigheden? Waaruit putten ze inspiratie en hoe komen ze tot hun beste werk? Journaliste Katrien Steyaert mag binnenkijken in hun ateliers en in hun creatieve geesten. Michiel Devijver maakt er foto’s bij. Deze keer: op bezoek bij Annemie Berebrouckx in Ekeren.
door Katrien Steyaert | foto's: Michiel Devijver
Twee handen op één buik
'Sinds we 23 jaar geleden ons huis kochten werken mijn man en ik in dezelfde ruimte. Ik heb er wel mijn eigen plekje waar ik geconcentreerd verhalen of beelden kan bedenken, maar de deur staat meestal open. Ik erger me nooit aan Gerts gezelschap. We zijn al samen sinds we aan Sint-Lucas studeerden en hoewel we heel verschillend zijn – mijn hoofd staat nooit stil terwijl Gerts temperament veel rustiger is – zijn we twee handen op één buik. Omdat hij zelf grafisch ontwerper is, begrijpt hij goed waarmee ik bezig ben of worstel. Tijdens onze vaste avondwandeling in het park mag ik altijd even ventileren.'
Beter dan yoga
'Ik stapte onbezonnen in dit vak. Als zesjarige schreef ik al: 'Als ik groot ben, zou ik graag iets maken: beeldjes, tekeningen', en na mijn studies geloofde ik dat het met mijn carrière wel zou lukken. Mocht ik nu moeten beslissen, ik zou goed nadenken, want bij boeken maken komt toch veel meer kijken dan vroeger. Uitgeverijen verwachten bijvoorbeeld dat je zelf een stuk promotie voert op sociale media of houden zich niet aan het standaard-auteurscontract. Gelukkig kan ik mijn stress daarover loslaten in mijn atelier. Ik heb eens yoga en meditatie geprobeerd, maar bleef maar doordenken. Aan mijn tekentafel vergeet ik alles.'
Twijfel
'Ik ben vaak wat ik teken, of dat nu een dier of een kind is. Dat inlevingsvermogen komt zonder moeite, waardoor ik dus niet per se op kleinkinderen moet wachten om te weten hoe ik de leefwereld van bijvoorbeeld Jules herkenbaar kan maken voor lezertjes. Het raakt me nog altijd als ik tijdens lezingen zie hoe zij met dat figuurtje communiceren of enthousiast op andere van mijn boeken reageren. Dat neemt niet weg dat de artistieke twijfel soms groot blijft. Zo ben ik al maanden een prentenboek aan het schilderen, maar ik kan er maar in beetjes aan werken, waardoor het elke keer voelt alsof ik bijna opnieuw moet beginnen.'
“Ik heb eens yoga en meditatie geprobeerd, maar bleef maar doordenken. Aan mijn tekentafel vergeet ik alles.”
Eels
'De belangrijkste voorwaarde voor mij om vlot te kunnen werken, is een plek creëren waar ik me comfortabel voel. In ons atelier ben ik omringd door alle frulletjes, boeken en materialen die ik vergaar – ik kan moeilijk dingen loslaten. Als we dan ook nog luisteren naar Eels, de groep die Gert en ik al jaren graag horen, zit het helemaal goed. O en niet te vergeten: mijn salopettes. Ik noem het mijn ravottenkleren, ik mag me erin vuilmaken. Gek genoeg hangt er na jaren werken nog geen spat verf op, en toch moet ik ze aanhebben, waarschijnlijk omdat ik me er vrij in voel. Dat heb ik nodig om echt creatief te zijn.'
Rechtopstaand
'Als een kind in een snoepwinkel: zo voel ik me nog altijd als ik nieuw tekenmateriaal ga kopen. In mijn werkruimte staat een ladekast vol acryl-, olie-, water- en plakkaatverf. Potloden ook – één stompje kreeg ik van Carll Cneut en hou ik bij!' (lacht) 'Niets plezanters dan zo'n lade tubes leegkieperen op mijn werktafel en voortschilderen aan iets. Als illustrator maak ik voorstudies in schetsboeken en bereid ik elke tekening voor, terwijl ik vrij schilderend mezelf meer verras. Het is toch een ander proces. Doordat ik rechtop sta, neem ik ook letterlijk meer afstand. Het gaat me goed af.'
Rheingantz
'Het liefst gebruik ik harde borstels met varkensharen, een doek dat meegeeft of zo'n zalig paletmes. Dat amusement van het schilderen miste ik een tijd geleden, dus besloot ik een vijfjarige opleiding te volgen. Weer achter de ezel, weer tekenen naar naaktmodel: zo leuk. Ik heb er ook veel uit geleerd, maar dat gebeurt evengoed als we in het weekend of op vakantie tentoonstellingen bezoeken. In Zeno X Gallery zag ik onlangs de grote, bijna wandtapijt-achtige schilderijen van Marina Rheingantz. In haar schijnbaar abstracte details ontdekte ik toch altijd iets herkenbaars, en die aanpak heeft me rechtstreeks beïnvloed.'
“De belangrijkste voorwaarde voor mij om vlot te kunnen werken, is een plek creëren waar ik me comfortabel voel. In ons atelier ben ik omringd door alle frulletjes, boeken en materialen die ik vergaar – ik kan moeilijk dingen loslaten.”
Mona
'Vroeger was ik heel bang voor honden, maar nu kan ik me geen leven meer inbeelden zonder. Onze lieve, grijze labrador Mona heeft een mand in ons atelier, en door haar verlaten we, weer of geen weer, twee keer per dag het huis. Dat is goed, want anders zou ik blijven werken. Met ouder worden baken ik meer af, maar toch. Soms roepen mijn kinderen 'Komen eten!' vooraleer ik uit mijn bubbel kom. Of ik ben ’s avonds zo op dreef dat ik pas om twee uur ga slapen. De wekker staat om zeven uur en daarna volgt altijd hetzelfde ritueel: in pyjama de tuin in, kijken of de kat, vogels en egels te eten hebben en dan pas zelf ontbijten.'
Weerbaar maken
'Ik ben nogal zorgzaam. Alle zwerfkatten die hier aanspoelen worden meteen door mij geadopteerd. Voor mijn atelierraam staat het bomvol vogeleten en ik laat er ook muisjes van knabbelen. Ook voor mijn lezers zorg ik bewust. Ik wil ze weerbaar maken door zelfs in boeken voor de allerkleinsten altijd meer te stoppen dan een banaal verhaaltje. Zo gaat Ik ben heel boos over gevoelens, maar niet zoals je verwacht, want Rosa, het hoofdfiguurtje, kan niet goed boos zijn. In zo’n boek zit toch altijd veel van jezelf' (glimlacht) 'Als een lezertje zich erin herkent en ziet dat het oké is om kwaad te zijn, is dat een belangrijke bevestiging.'
A paper a day
'De computer en ik zijn geen goede vrienden, ik zal hooguit eenvoudige inkleuringen digitaal doen, maar al mijn tekenwerk en prentenboeken maak ik puur manueel. Ik ben ook niet zo actief op sociale media, terwijl ik weet dat ik dat beter wel kan zijn. Nog niet zolang geleden besloot ik daarom een maand lang dagelijks een tekening online te posten, naar het model van a paper a day. Daarbij daag je jezelf uit om naast je werk elke dag een beeld te maken, gewoon volgens waar je zin in hebt. Mijn illustraties in potlood vielen Lannoo op, waardoor ze me vroegen een boek te maken in die stijl. Heel fijn, vond ik dat.'
“Ook voor mijn lezers zorg ik bewust. Ik wil ze weerbaar maken door zelfs in boeken voor de allerkleinsten altijd meer te stoppen dan een banaal verhaaltje.”
Meer eigen ding
'Ik was niet zo’n volgzaam kind. Later beantwoordde ik meer aan wat er verwacht werd, maar nu heb ik, waarschijnlijk door de leeftijd, weer goesting om daar minder rekening mee te houden. Onlangs weigerde ik nog een manuscript omdat het al te veel vastlag hoe de figuren er moesten uitzien. Ik vind het eigenlijk het leukst om zelf een verhaal te bedenken en te schetsen voor ik naar een uitgever stap. Losstaande illustraties, bijvoorbeeld voor een poëziebundel, zou ik ook graag maken. Ach, ik heb nog kaften vol ideeën waardoor mijn leven sowieso te kort gaat zijn. Maar ik ga nooit met pensioen en hoop dat ik héél oud mag worden.'
Deel dit artikel: