De voorleesboekenkast van Niels Boutsen
In de reeks ‘de voorleesboekenkast’ gaan we op bezoek bij enthousiaste voorlezers en hun kinderen. Wat zijn hun favoriete voorleesboeken? Hoe ziet hun voorleesritueel eruit? In deze aflevering duiken wij in de voorleesboekenkast van muzikant Niels Boutsen van Stoomboot en zijn zoon Hugo van twee.
door Katrien Elen
‘Ik heb doorheen mijn leven een woelige verhouding gehad met boeken. Mijn ouders hebben mij als kind verplicht. Ze wilden dat ik een lezer zou worden, maar hun tactiek pakte niet. Ik heb vervolgens lang niet gelezen. Daar is pas verandering in gekomen toen ik Annelies (Moons, red.) ontmoette. Zij is wel een die-hard lezer. Tijdens een van onze eerste afspraakjes bij haar thuis zat zij een boek te lezen. Ik wist me geen houding te geven. Ik heb dan ook maar een boek gepakt en me erbij gezet. Zo is het lezen weer ten volle begonnen. Uiteindelijk hebben Annelies en ik zelfs drie jaar een boekenwinkel (Buchbar in Antwerpen, red.) uitgebaat.’
Voorlezen voor volwassenen
‘Voor de geboorte van Hugo lazen Annelies en ik elkaar voor in bed, vlak voor het slapengaan. Omdat Hugo niet de beste slaper is, is dat wat verwaterd. Hopelijk kunnen we die gewoonte snel weer oppikken want voorgelezen worden is ook als volwassene onwaarschijnlijk aangenaam. Als je op je eentje een boek leest, moet je zelf dat verhaal in je hoofd vormgeven. Maar als je voorgelezen wordt, is het alsof je in een bootje stapt en je je vervolgens kunt laten meevoeren door de rivier. Ik heb daar heel warme herinneringen aan. Ook dan lazen we elkaar trouwens vaak kinderboeken voor. Voor ons geen Ilja Leonard Pfeijffer om in slaap te vallen, maar wel de Blinker-boeken van Marc de Bel bijvoorbeeld.’
In fasen
‘Ondertussen is het Hugo die heel graag wordt voorgelezen. Voordat hij gaat slapen, kiest hij een boekje uit. Het is het hoogtepunt van het avondritueel, maar ook voor zijn dutje moet er voorgelezen worden. Momenteel vindt hij boeken met diertjes het interessantst. Hij begint ook echt te luisteren naar het verhaal, terwijl hij een paar maanden geleden vooral gefocust was op het kijken. Zo was Het grote Fiep kijkboek van Fiep Westendorp lang een hit. Dan waren de flapjesboeken over Dribbel populair. Nu vraagt hij vaak om “het verhaal van de aapjes”. Daar bedoelt hij Misschien van Chris Haughton mee.’
Beroepsmisvorming
‘Doordat we lang een boekenwinkel hadden, heeft Hugo absurd veel boeken. We hebben de luxe dat als hij een boek niet leuk vindt, we direct alternatieven kunnen aanbieden. Veel kinderboeken hier in huis dateren dus nog van die periode. Daarnaast krijgt Annelies ook vaak boeken toegestuurd voor haar job bij de VRT. Maar ook al is er bij ons nooit een tekort aan kinderboeken, toch komen we graag in Barbóék in Leuven. Er is altijd wel een reden om een boek te kopen, vinden wij. Ik vind het ook leuk om te zien naar wat voor boeken Hugo grijpt in een boekenwalhalla als Barbóék. Meestal zijn dat boeken met veel kleuren en diertjes op de cover, maar ik ben nu al benieuwd naar wat voor boeken hij zal kiezen als hij zelf begint te lezen.’
‘Nog een gevolg van dat verleden als boekhandelaars is dat mensen ons geen boeken cadeau durven doen, ook niet voor Hugo. Dat maakt dat alle kinderboeken die hier binnenkomen via ons zijn gepasseerd. Je zult hier geen Bumba-boeken zien, ook al omdat we de schermtijd tot nog toe tot een absoluut minimum hebben beperkt. Hugo vraagt dus nooit om Bumba-boekjes. Mocht hij dat ooit wel doen, dan zullen we hem dat niet weigeren - zijn er überhaupt goede redenen om nee te zeggen tegen een boek - maar wij zullen sowieso alternatieven blijven aanreiken.’
‘Met zoveel boeken in huis staat er in elke kamer wel een boekenkast. En in elk van die kasten heeft Hugo zijn eigen plank. Zo kan hij tijdens het spelen zelf een boekje nemen. Omdat we zoveel boeken hebben, variëren we regelmatig in het aanbod. Annelies is daar ongelooflijk goed in. Zij voelt perfect aan wanneer Hugo uitgekeken raakt op wat er op zijn plank staat. Om de zoveel tijd stopt ze er dus nieuwe titels tussen die een paar maanden geleden nog te moeilijk waren.’
“Met zoveel boeken in huis staat er in elke kamer wel een boekenkast. En in elk van die kasten heeft Hugo zijn eigen plank.”
De betekenis van het ritueel
‘Dat we in ons gezin zoveel belang hechten aan (voor)lezen heeft een paar redenen. We leven in een erg gepolariseerde wereld. Als historicus zie ik dat met lede ogen aan. Juiste informatie is niet langer het vertrekpunt van een gesprek. Boeken kunnen een tegengewicht bieden. Veel lezen en je goed informeren, is de enige manier om nog te weten wat waar is en wat niet. Dat is een waarde die ik Hugo wil meegeven. Door op deze leeftijd iedere dag met hem te lezen, hoop ik later het verschil te maken.’
‘Voorlezen draait niet alleen over hoe ik wil dat Hugo in de toekomst in de wereld zal staan, het voorleesritueel is in de eerste plaats een moment om samen te landen. Voorlezen is een beleving die je deelt met zijn tweeën. Het is iets heel anders dan met Hugo naar de speeltuin gaan. Dat is ook leuk, maar in de speeltuin ga je niet echt samen aan iets bouwen. Daar is het meer: Hugo speelt, ik kijk toe. Als ik een boekje voorlees, daarentegen, reik ik hem bouwstenen aan waar hij een wereld mee kan creëren.’
‘Tot slot is het voorlezen een rustgevend moment. Ook voor mij. Ik ben van nature nogal wild. Annelies heeft me er al op moeten wijzen dat het voorlezen een soort rustpunt moet vormen. Ik probeer om daarop te letten en Hugo niet te overprikkelen. Dat is niet evident voor mij. Ik heb de neiging om heftig te gesticuleren of zaken te gaan uitbeelden. Stemmetjes doen kan ik dan weer niet. Ik klink altijd als mezelf. Annelies is daar dan wel weer goed in.’
Boekenkeuze
‘Annelies en ik hebben net zoals alle ouders een palet van waarden en normen die wij willen doorgeven. Als je dan boekjes van vroeger voorleest, moet je die tekst al eens aanpassen. Als Dribbel bijvoorbeeld niet komt eten wanneer zijn baasje hem roept, staat er geschreven dat hij een stoute hond is. Dat zeg ik niet, want dat strookt niet met hoe wij de wereld zien. Maar gelukkig heb ik nog niet moeten vaststellen dat een kinderboek dat ik als kind echt fantastisch vond, totaal politiek incorrect is. Mocht dat wel zo zijn, dan zou ik daar een gesprek over voeren. Zo van: “Hier staat dit geschreven. Dat is hoe het vroeger was. Nu is dat niet meer correct.”’
‘Een verhaal dat ik graag aan Hugo zou vertellen, maar waar bij mijn weten geen boekjes over bestaan, is een achter de schermen verhaal over het leven van een muzikant. Mijn werkplek is een mysterie voor Hugo. Ik kan hem natuurlijk wel een keertje meenemen, maar een kinderboek over het leven van een muzikant zou al een tipje van de sluier kunnen oplichten. Wie weet maak ik dat ooit zelf wel. Al denk ik niet dat het evident is om een kinderboek te schrijven. Het is een kunst om met weinig woorden een wereld op te bouwen die zowel eenvoudig als veelzeggend is.’
‘Woorden primeren voor mij bij de keuze van een kinderboek. Dat is beroepsmisvorming, maar mooie illustraties kunnen mij ook enorm aanspreken. Illustraties dragen samen met het verhaal, de vertelstijl en het rijm bij tot de totaalbeleving. Ik hou van tekeningen die je op verschillende manieren kunt interpreteren. Eén op één is me te gemakkelijk. Niet te verwonderen dat ik houd van het werk van Jacques en Lise.’
5 TIPS VAN NIELS
- De Paco-boekjes van Magali le Huche: ‘Als muzikant vind ik het heel fijn om Hugo via die boekjes te laten kennismaken met verschillende muziekgenres: van jazz tot hiphop. Als er een nieuw Paco-boekje verschijnt, haal ik dat steevast in huis.’
- Kakaworstje van Stephanie Blake: ‘Dit was het bestverkochte kinderboek in onze boekhandel. We hebben het zelf vreemd genoeg niet in huis, maar het is stilaan het moment om dit voor te lezen aan Hugo. Verhaaltjes met kaka, pipi en protjes vindt hij nu heel grappig. En ik ook.’
- Misschien van Chris Haughton: ‘Een fantastisch boek over drie aapjes die van hun mama de waarschuwing krijgen om zeker niet naar de mangoboom te gaan omdat daar tijgers zouden rondlopen. Ze gaan er natuurlijk wel naartoe. Met alle gevolgen vandien…’
- Een zee van liefde van Pieter Gaudesaboos: ‘Een verhaal over vriendschap tussen twee dieren die er anders uitzien. Ik vind de boodschap heel mooi: “Iedereen mag er zijn.”’
- Ik blijf als het mag van Françoise Beck: ‘Een prachtig getekend boek op rijm over een krokodil die geen huis heeft wanneer er een storm uitbreekt. Gelukkig wil mol hem helpen.’
Deel dit artikel: